Białostoccy Tatarzy - kolejna porcja egzotyki na naszym kresowym szlaku. Od lat wymieniani w licznych publikacjach i przewodnikach jako jedna z atrakcji Białostocczyzny. Szczycące się ponad trzystuletnia tradycja dwa główne ośrodki białostockich muzułmanów - Kruszyniany i Bohoniki - powoli upadają. W Kruszynianach, gdzie jeszcze po wojnie było kilkadziesiąt rodzin tatarskich, dziś zostało już zaledwie kilka osób.
Kruszyniany ciągle zachowują rangę jednego z dwu ojownych ośrodków islamu w Polsce i ciągle silne są w nich historyczne tradycje Tatarszczyzny. W dniach świat i uroczystości muzułmańskich zjeżdżają tu wyznawcy Proroka Mahometa z całej Polski.

Śladów tatarskich jest zresztą na trasie więcej: Ciumicze i Górka stanowiły niegdyś własność znanej tatarskiej rodziny Krzeszowskich, tatarski folwark istniał w Leszczanach, w Białogorcach osiedlono Tatarów w tym samym czasie co w Kruszynianach.
Kruszyniany - jakże to piękna i fascynująca nazwa! Ta wieś-legenda, otoczona nimbem tajemniczości i egzotyczną aurą Orientu, jest typową, dłuqą na prawie dwa kilometry ulicówką z zabudową rozmieszczoną na długich, wąskich działkach po obu stronach brukowanej do niedawna, a ostatnio wyasfaltowanej drogi.
Kruszyniany pamiętają jeszcze rolne reformy królowej Bony ale po najeździe moskiewskim w latach 1658-60, Kruszyniany, jak i Inne okoliczne wsie, zostały poważnie zniszczone. W 1679 r. król Jan III Sobieski podarował Kruszyniany tatarskiemu pułkownikowi Samuelowi Murza Krzeczowskiemu i jego żołnierzom. Oprócz Kruszynian Tatarom dostały się również sąsiednie wsie Łużany i Nietupa (dziś Białogorce).

STRONA GŁÓWNA